Bron: Financieel Dagblad | Schijvers: Mathijs Schiffers en Orla McDonald | Datum: 14 september 2020
In het kort
- Europese Commissie gaat de uitstoot van broeikasgassen versneld omlaag brengen.
- Uitbreiding en aanscherping van het CO2-emissiehandelssysteem moet daarbij helpen.
- Dit alles om het einddoel – klimaatneutraliteit in 2050 – te kunnen verwezenlijken.
Meer economische sectoren moeten onder het Europese emissiehandelssysteem voor de uitstoot van broeikasgassen gaan vallen. Het aantal uitstootrechten dat in omloop is, wordt bovendien sneller teruggebracht.
Dat staat in het ‘2030 klimaatdoelplan’ van de Europese Commissie dat in handen is van het FD. De Commissie acht de maatregelen nodig nu ze haar reductiedoel voor broeikasgassen voor 2030 gaat aanscherpen van 40% versus 1990 naar – zo is al uitgelekt – ’ten minste 55%’. Commissievoorzitter Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zal de plannen woensdag, in haar State of the Union-speech in Brussel, officieel bekend maken.
In 2019 lag de emissie van broeikasgassen in de EU 25% lager dan 1990. Het ophogen van het tussendoel is nodig om het einddoel te halen: een klimaatneutraal Europa in 2050.
Prijskaartje aan uitstoot
Het emissiehandelssysteem van de Europese Unie bestaat sinds 2005 en verplicht grote industrieën en energieproducenten tot het kopen van een recht om broeikasgassen te mogen uitstoten. Daarmee hebben zware vervuilers een financiële prikkel gekregen om te investeren in schonere en duurzamere productiemethodes.
Het aantal rechten in omloop wordt jaarlijks teruggebracht, zodat de prikkel om minder uit te gaan stoten nog groter wordt. Op dit moment is de reductie 2,2% per jaar, maar de Commissie wil dit percentage gaan verhogen. Ook wil ze eenmalig met de kaasschaaf over het totale aantal uitstaande CO2-rechten gaan. Dit laatste gebeurt omdat er nu meer rechten uitstaan dan er gebruikt worden, zo staat in het document.
Daarnaast moeten meer sectoren onder het systeem gaan vallen. Wegtransport en het verwarmen en koelen van gebouwen waren door de Commissie eerder al genoemd als potentiële nieuwkomers. Die laatste optie kan leiden tot hogere energierekeningen voor de burger. De Commissie heeft ook het zeetransport op de korrel.
De luchtvaart valt al wel onder het emissiehandelssysteem, maar alleen als het vluchten betreft binnen de EU plus IJsland, Liechtenstein en Noorwegen. De Commissie gaat kijken hoe dit is uit te breiden naar vluchten naar andere bestemmingen. Daarnaast stelt de Commissie voor de luchtvaart minder gratis uitstootrechten toe te kennen.
Frans Timmermans
Het plan vloeit voort uit een impact assessment waar de Nederlandse Eurocommissaris Frans Timmermans – die waakt over de Europese klimaatambities – om had gevraagd. Hij wilde daarmee de effecten van een verhoging van het reductiedoel voor 2030, en de daarvoor benodigde stappen, laten onderzoeken.
In het ‘2030 klimaatdoelplan’ staat dat klimaatneutraliteit in 2050 bij lange na niet gehaald wordt als de EU geen extra stappen zet. De uitstoot van broeikasgassen zou dan tegen die tijd met slechts 60% zijn teruggebracht versus 1990.
Volgens het document heeft de impact assessment uitgewezen dat de verhoging van het reductiedoel voor 2030 ‘economisch haalbaar’ en zelfs ‘gunstig’ is voor de EU. ‘Europese bedrijven zullen voorlopers worden op het wereldtoneel en het welzijn van de burgers zal verbeteren’; dit laatste doordat er bijvoorbeeld minder luchtvervuiling zal zijn en minder verlies van biodiversiteit.
Met het ophogen van het CO₂-doel in 2030 gaat ook het doel voor het aandeel hernieuwbare energieopwek in Europa omhoog. Nu moet over tien jaar 32% van de opgewekte energie in Europa hernieuwbaar zijn, maar dat zou 38% tot 40% moeten worden, zo staat in het document.
Oostbloklanden
Dat laat onverlet dat voormalige Oostbloklanden op de rem kunnen gaan staan. Hun economieën leunen nog zwaar op fossiele brandstoffen en zij moeten dus een grotere inspanning leveren om de transitie te laten slagen. Polen heeft als enige EU-lidstaat nog niet zijn handtekening gezet onder het doel van klimaatneutraliteit in 2050.
De EU heeft een pot geld klaarstaan om deze landen te helpen. De extra opbrengsten van het uitbreiden van het CO₂-emissiesysteem wil de Commissie gebruiken om mensen met lage inkomens te helpen hun huizen te verduurzamen.
Andere acties waar de Commissie op inzet om het hogere doel voor 2030 te kunnen halen, zijn een verdubbeling van de snelheid waarmee bestaande gebouwen gerenoveerd en energiezuiniger gemaakt worden, en herstel van land en bos, zodat de natuur weer meer CO₂ kan absorberen.
Keuze valt in 2021
Een woordvoerder van de Europese Commissie wil niet reageren op het uitgelekte document, maar zegt wel dat het klimaatbeleid onder de loep wordt genomen om een snellere reductie van emissies te kunnen bewerkstelligen. ‘Het emissiehandelssysteem hoort daar ook bij. In juni 2021 volgen de definitieve voorstellen.’
